کنترل وزن

کنترل وزن 

چاقی

افزایش وزن همراه با ازدیاد ذخایر چربی را چاقی گویند . اگر مقدار انرژی دریافتی بیش از انرژی مورد نیاز مصرفی روزانه باشد  و این عدم تعادل انرژی ادامه یابد به چاقی فرد می انجامد . البته چاقی را نباید با افزایش وزن اشتباه گرفت ،‌زیرا گاهی علت اضافه وزن افزایش توده عضلانی است . بنابراین ،‌چاقی همان افزایش غیر ضروری توده بافت چربی در بدن است . اگر افراد کم تحرک باشند و انرژی بیشتری نیز دریافت کنند ، پدیده چاقی سریعتر بروز می کند . بعد به ازای هر 3/9 کیلو کالری انرژی اضافی که وارد بدن می شود ،‌یک گرم چربی ذخیره می شود . میزان چربی متناسب برای مردان و زنان به ترتیب بین 10 تا 20 و 20 تا 30 درصد است .

چاقی دو نوع است : چاقی هیپرتروفی و چاقی هیپرپلازیا . 

در چاقی هیپرتروفی تری گلیسرید موجود در سلول های چربی افزایش می یابد و در چاقی هیپرپلازیا تعداد سلول های چربی افزایش می یابد .

افرادی که به چاقی هیپرتروفی  مبتلایند به آسانی می توانند وزنشان را کاهش دهند .

علل بروز چاقی : عدم تحرک و فعالیت جسمانی ، مصرف زیاد غذا ،‌عوامل روانی ،‌اختلالات غده هیپوتالاموس ، عوامل ژنتیکی ، تغذیه بیش از حد در دوران کودکی و افزایش تعداد سلول های چربی

لاغری

مفهوم لاغری نقطه مقابل چاقی است و به علل گوناگون بروز می کند . علاوه بر لاغری ناشی از مصرف غذای ناکافی ، اختلالات روانی ، اختلالات غده هیپو تالاموس ،‌زیاد بودن مصرف انرژی در فعالیت های بدنی و عدم جبران آن و اختلالات گوارشی مانند هضم و جذب نامناسب مواد غذایی ، از عوامل اصلی لاغری به شمار می روند .

اختلالات یاد شده گاهی موجب کاهش شدید تغذیه می شوند . مثلاً بی اشتهایی عصبی یکی از اختلالات روانی است که در آن فرد میل به غذا را کاملاً از دست می دهد و در نتیجه لاغری شدید پدید می آید .

محاسبه انرژی مصرفی

برای تعیین میزان انرژی مصرفی یک ورزشکار در شبانه روز علاوه بر تعیین سوختن و ساز پایه لازم است فهرستی از تمامی فعالیت های فرد از قبیل میزان خواب ، فکر کردن ،‌غذا خوردن ، تفریحات و اوقات فراغت ،‌تمرینات ورزشی و کلیه حرکات دیگر و مدت زمان هر یک را تهیه کرد . همچنین باید عوامل سن ، قد ،‌وزن ،‌جنس ، وضعیت تاهل ، شغل ، رشته ورزشی فرد ، نوع تمرینات ( با وزنه ) ،‌فصل مسابقه و ساعات تمرین در روز و هفته مشخص شود . ضمناً با توجه به ویژگی های هر رشته ورزشی باید دانست که ورزشکار کمبود وزن ،‌اضافه وزن یا وزن متعادل و طبیعی دارد .

بعد از محاسبه انرژی هر یک از فعالیت ها و حرکات به اضافه انرژی سوخت و ساز پایه  می توان انرژی مورد نیاز روزانه فرد را تعیین کرد . برای محاسبه انرژی سوخت و ساز پایه   می توان با تعیین قد و وزن ،‌مساحت سطح بدن را  به دست آورد و با تعیین سن نیز می توان مقدار انرژی مورد نیاز از سطح بدن وی در هر ساعت را به دست آورد . حال با محاسبه ، حاصلضرب مساحت سطح بدن در مقدار انرژی مورد نیاز از سطح بدن در هر ساعت  ، انرژی سوخت و ساز پایه  فرد در یک ساعت به دست آید .

پس از محاسبه انرژی مصرفی روزانه و محاسبه میانگین آن در هفته ،‌در صورتی که ورزشکار مایل باشد در وزن خود باقی بماند ، باید  میزان انرژی که از مصرف مواد غذایی دریافت می دارد ، به میزان انرژی میانگین روزانه باشد ، اما در صورتیکه ورزشکار مایل است طی رعایت برنامه غذایی ویژه کاهش یا افزایش وزن داشته باشد ، باید روزانه به ترتیب میزان 500 کیلو کالری انرژی کمتر یا بیشتر مصرف کند .