وبلاگ شخصی علی رستمی:دیواره نوردی دنیای ازاد من
این وبلاگ متعلق به تمام عاشقان کوهستان می باشدوبلاگ شخصی علی رستمی:دیواره نوردی دنیای ازاد من
این وبلاگ متعلق به تمام عاشقان کوهستان می باشدچربیها
طبقه بندی چربیها : چربیها به سه دسته چربیهای ساده ، چربیهای مرکب و چربیهای مشتق تقسیم می شوند .
الف) چربیهای ساده : شامل اسیدهای چرب , چربی های خنثی (گلیسریدها) و مومها می شوند .
اسیدهای چرب به مقادیر ناچیز به صورت آزاد در سلول ها و بافت ها یافت می شوند و قسمتی از واحد ساختمانی بیشتر لیپیدها را تشکیل می دهند . تاکنون بیش از هفتاد نوع اسید چرب در طبیعت شناخته شده است . بعضی از اسیدهای چرب اشباع شده و برخی دیگر یک ، دو یا سه پیوند دوگانه دارند
سه اسید چرب که در بدن انسان فراوان تر از سایرچربی های خنثی یافت می شوند عبارتند از : اسید استئاریک ، اسید اولئیک و اسید پالمیتیک
اسیدهای چرب اشباع شده از اتم های کربن که به وسیله اتصالات منفرد به یکدیگر متصلند و بقیه جایگاه های کربن به هیدروژن متصل می باشند ، تشکیل یافته است .
مهمترین اسیدهای چرب اشباع شده عبارتند از اسید استیک ، اسید بوتیریک ، اسد پالمیتیک ، اسید استئاریک .
اسیدهای چرب اشباع شده به مقدار فراوان در روغن های حیوانی از قبیل گوشت گاو، خوک ، مرغ و در زرده تخم مرغ ، خامه ها ، شیر و پنیر ، خرچنگ و ماهی های صدفدار یافت می شوند . مصرف بیش از اندازه چربی های اشباع شده ، بالا رفتن سطح کلسترول خون ، تصلب شرایین، بیماری های قلبی و چاقی را به دنبال دارد .
اسیدهای چرب اشباع نشده مابین اتم های کربنش یک یا چند پیوند یا اتصال مضاعف برقرار است .
مهمترین اسیدهای چرب اشباع نشده عبارتند از : اسید لولئیک ، اسید لینولئیک ، اسید پالمپتولئیک، اسید لینولئیک
اتصالات مضاعف این اسیدهای چرببه ناپایداری آنها منجر شده و در فرایند گوارش زودتر هضم می شوند . اسیدهای چرب اشباع نشده عمدتا از منابع گیاهی تهیه می شوند و در حرارت معمولی بصورت مایع می باشند . ویتامین های محلول در چربی بیشتر در این دسته از چربی ها وجود دارند . اکسیداسیون اسیدهای چرب غیر اشباع در بدن به سهولت انجام می گیرد ، با این حال مصرف زیاد چربی ها ( اشباع شده و اشباع نشده ) با بسیاری از بیماری ها ارتباط دارد و توصیه می شود که بیش از 35 درصد از کل انژری مورد نیاز بدن از چربی ها تامین نشود .
چربیهای خنثی : فراوانترین نوع لیپیدها به شمار می آیند و بیشتر در دانه و مغز نباتات وجود دارند . تری گلیسریدهای جامع و مایع را در دمای اتاق به ترتیب چربی و روغن می نامند .گلیسریدها تحت تاثیر آنزیم لیپاز و یا به واسطه گرما در مجاورت کمی اسید به گلیسرول و اسیدهای آزاد چرب (FFA) تبدیل می شوند .
ب) چربی های مرکب: از اجتماع یک چربی ساده (خنثی) با مواد شیمیایی دیگر به وجود می آیند . فسفولیپیدها مخلوطی از یک یا چند مولکول اسید چرب با اسید فسفریک و یک زمینه نیتروژنی اند . فسفولیپیدها در عوامل بنیادی سلول به ویژه ساختار غشای سلولی و غشای اجزای درون سلولی سهیم اند . همچنین در سوخت و ساز عمومی بدن و انتقال چربی های خون نقش مهمی بر عهده دارند . این مواد در اکثر بافت های نباتی و حیوانی به ویژه در ذرت و سویا و زرده تخم مرغ یافت می شوند .
گلیکولیپیدها از اتصال اسیدهای چرب با کربوهیدراتها و نیتروژن به وجود می آیند و از عوامل بنیادی و سازنده بافت عصبی (نرون) به شمار می روند و در ساختار غشاهای سلولی نیز سهیمند و در انتقال یون ها در بدن نقش مهمی ایفا می کنند .
لیپوپروتئین ها از اجتماع گلیسریدها ، فسفولیپیدها یا گلیسرول با پروتئین تشکیل می شوند . لیپوپروتئین ها عامل اصلی حرکت دادن چربی در خون محسوب می شوند . این ترکیبات چربیها را از روده به کبد و از کبد به بافت چربی و سایر بافتهای بدن منتقل می کنند . در انتقال چربیها لیپوپروتئین ها با چگالی بالا کلسترول را از بافتهای محیطی به کبد انتقال می دهند ، از این رو ، این نوع لیپوپروتئین در جلوگیری از تصلب شرایین و فشار خون بالا نقش مهمی دارد . فعالیت های ورزشی به افزایش این نوع لیپوپروتئین در بدن منجر می شوند ..
ج) چربیهای مشتق: این گروه از چربیها شامل موادی است که از چربیهای ساده یا مرکب به دست می آیند که مشتمل بر استروئیدها هستند .
مهمترین استروئیدها عبارتند از : اسیدهای صفراوی ، هورمونهای جنسی ، ویتامین D و کلسترول .
یکی از مهمترین استروئیدها کلسترول است که بیشتر در کبد و در دیواره روده از طریق اسید استیک و یا استیل کوآنزیم A ساخته می شود . کلسترول عایق بسیار مناسبی است و در ساختمان مغز و اعصاب نی نقش عایق را بازی می کند . کلسترول در بدن به اسیدهای صفراوی و هورمون های جنسی و استروئیدهای مترشحه از غده فوق کلیوی تبدیل می شود .
اسیدهای صفراوی ترکیباتی اند که در کبد از اکسیداسیون کلسترول به وجود می آیند و در جذب چربیها و ویتامینهای محلول در چربی نقش مهمی ایفا می کنند .
نقش چربیها در بدن
وظایف مهم چربی ها در بدن عبارت است از :
1 – بهترین منابع انرژی غذایی اند . (هر گرم 9 کالری انرژی دارد )
2 – حاوی ویتامین های محلول در چربی ( K,E ,D ,A ) می باشند .
3 – اسیدهای چرب ضروری را تامین می کنند ، اسیدهای چرب ضروری خصوصیاتی مشابه ویتامین ها دارند ، بدین جهت به ویتامین F مشهورند .
4 – چون دیر هضمند در ایجاد سیری موثرند .
5 – موجب خوش طعمی غذا می شوند . ( به علت دارا بودن ویتامین )
6 – لیپیدها تا زمان احتیاج به انرژی در بدن ذخیره می شوند .
7 – چربی ها هادی حرارت نیستند ، از این رو از دفع حرارت از بدن و نفوذ سرما به آن جلوگیری می کنند .
8 – محافظ و پوشاننده اندامهای حیاتی بدن ، همچون قلب و کلیه اند و آن ها را در مقابل فشار و آسیب محافظت می کنند .
9 – بعضی چربی ها به ویژه کلسترول و فسفولیپیدها در ترکیب غشای سلولی سهیمند و نفوذ مواد غذایی را از غشای سلولی تنظیم می کنند .
هضم و جذب چربی ها:
نخستین مرحله در هضم چربیها شکسته شدن مولکول های درشت چربی به قطعات ریز و افزایش سطح آن هاست تا آنزیم های گوارشی محلول در آب بتوانند بر آن ها عمل کنند . صفرا به کمک حرکات روده به ریزتر شدن مولکول های چربی و نهایتا افزایش سطح آن ها منجر می شود . مرحله بعد ، مرحله اثر آنزیم هاست . لیپازهای گوارشی به سطح مولکول های چربی پیوسته و به آسانی چربی ها را هضم می کنند .
مهم ترین آنزیم در هضم چربی ها لیپاز لوزالمعده است که با کمک لیپاز روده تری گلیسریدها را به دی و منوگلیسرید تجزیه می کنند . در این عمل هر اسید چرب از گلیسرول با افزایش آب جدا می شود .
املاح صفراوی به تشکیل میسل گرایش طبیعی دارند . میسلها یک هسته محلول در چربی و یک گروه محلول در آب دارند . در جریان هضم ، تری گلیسریدها و اسیدهای چرب آزاد در بخش چربی میسل می شوند . همچنین میسل ها به علت محلول بودن در آب فراورده های هضم چربی ها را برای جذب به طرف سلول های اپیتلیال روده حمل می کنند . جذب چربی ها در روده باریک انجام می گیرد . به این صورت که بعد از تماس میسل ها با سلول های اپیتلیال روده ، منوگلیسریدها و اسیدهای چرب بلافاصله از غشای سلول انتشار می یابند و به جریان خون جذب می شوند و از طریق ورید باب به کبد می رسند . از آن جا که منوگلیسریدها و اسیدهای چرب در چربی بسیار محلولند ، در غشای سلولی حل می شوند و به داخل سلول انتشار می یابند . بسیاری از منوگلیسریدها پس از ورود به داخل سلول های اپیتلیال به اسیدهای چرب و گلیسرول تبدیل می شوند . در این مرحله مجددا تری گلیسریدهای جدید از ترکیب اسیدهای چرب تشکیل می شوند . اسیدهای چرب با زنجیره بلند کمتر از اسیدهای چرب با زنجیر کوتاهتر جذب می شوند . همچنین اسیدهای چرب اشباع شده کمتر از اسیدهای چرب غیر اشباع شده جذب می شوند .
کتوز: در زمان گرسنگی ، بروز دیابت و یا کمبود مواد اولیه قندها ، کربوهیدرات ها در تولید انرژی به مصرف نمی رسند . به جای آن چربی مصرف و مقدار زیادی استیل کوآنزیم A ، که از اکسایش چربی حاصل می شود ، انباشته و متراکم می شود. معمولا استیل کوآنزیم A به چرخه کربس راه می یابد و در آن جا اکسیده می شود ولی هنگامی که مقدارش زیاد باشد ٰ دو مولکول آن با یکدیگر ترکیب می شوند و اسید استواستیک تشکیل می دهند . .قسمت اعظم ماده اخیر در کبد به اسید بتاهیدروکسی بوتیریک و مقدار کمی از آن به استون تبدیل می شود . این سه ماده را اجسام کتونی گویند .
حال اگر سوخت و ساز مواد چربی بدون سوخت و ساز همزمان کربوهیدرات ها صورت گیرد ، اجسام کتونی در خون تجمع میابند و کتوز به وجود می آورند .این مواد برای مغز سمی اند و در صورتی که سطح آن ها در خون به مقدار زیاد افزایش یابد اسیدوز خیلی شدید که همراه با حالت اغماء و بیهوشی است در بدن ابجاد می کنند.
چربی ها و فعالیت های ورزشی : چربی ها به دو صورت برای تامین انرژی مورد استفاده قرار می گیرند ،اسید های چرب آزاد در خون و ذخیره به شکل تری گلیسرید در سلول های چربی . در شرایط استراحت حدود 
انرژی مورد نیاز توسط چربی ها تامین می شود .چون سیستم هوازی عمل کننده است ،اکسیژن لازم را برای سوخت و ساز چربی ها در اختیار سلول ها قرار می دهد.
در تمرین های کوتاه مدت و شدید مانند دو ها ، شنا های سرعت ،اسکی سرعت و فعالیت هایی از این دست که کمتر از سه دقیقه طول می کشند کربوهیدراتها بیشترین نقش را در تامین انرژی دارند و چربیها مورد استفاده قرار نمی گیرند .
در ورزش های طولانی مدت و استقامتی ، مواد غذایی اصلی کربوهیدرات و چربی است . فعال شدن چربی به عنوان یک سوخت زمانی اتفاق می افتد که از ذخایر گلیکوژنی کاسته می شود و فعالیت بدنی همچنان ادامه دارد .
هنگام تمرین های استقامتی طولانی و ممتد که دستگاه غالب انرژی دستگاه هوازی است منابع چربی بیشتر انرژی فعالیت را تولید می کنند ،هرچه زمان فعالیت بیشتر شود مصرف چربیها زیاد تر می شود و زمانی که قند ها از حد معینی کمتر شوند و به عبارتی ذخایر گلیکوژن وکبد به پایان برسد ،دیگر چربیها نمی توانند انرژی تولید کنند.
مصرف کافیین به شکل قهوه سوخت وسازFFA را افزایش می دهد . که باعث صرفه جویی در مصرف گلیکوژن می شود وکارایی استقامتی بدن افزایش می یابد.
